میخواهید به مهمانی بروید و نمیدانید آیا سر و وضعتان مرتب است یا نه؟ بله، به یک آینه? ترجیحاً قدی نیاز دارید. اکنون مقابل آینه ایستادهاید و میتوانید به خوبی خودتان را در آن را ببینید. موهایتان را شانه میکنید و یقهتان را که ناجور قرار گرفته مرتب میکنید. حالا همه چیز روبراه شد. ظاهر شما کاملاً مناسب است.
شاید تا به حال فکر کرده باشید کاش میشد درونتان را هم به همین شکل در آینه میدیدید و عیب و نقصهای آن را هم برطرف میکردید. مثلاً اگر میشد آنچه در مغزتان اتفاق میافتد را ببینید آن وقت میتوانستید آن را تنظیم کنید تا به بهترین شکل، کار خود را انجام دهد.
نوروفیدبک در واقع ترکیبی از QEEG و بیوفیدبک است. شما مقابل یک مانیتور مینشینید و الکترودی که روی سر شما قرار میگیرد امواج مغزی شما را دریافت و به کامپیوتر هدایت میکند. حالا شما با دیدن امواج مغزی خود روی صفحه مانیتور میتوانید به تنظیم و کنترل آنها به نحوی که میخواهید بپردازید.یک سری از اختلالات مختلف روانی در حقیقت حاصل کارکرد نامناسب مغز و درنتیجه تولید الگوی ناصحیح امواج مغزی میباشند. لذا مغز انسان نیز مانند هر سیستم پیچیده دیگری نیاز به تنظیم و رفع نواقص دارد. نکته مهم و جالب توجه این است که خود مغز میتواند خودش را تنظیم و بهروز کند فقط کافی است که از وضعیت خود آگاهی پیدا کند. لذا همه کاری که باید انجام دهیم آگاهی یافتن از مدل نامطلوب کارکرد مغز و سعی در تنظیم مجدد آن میباشد.
نوروفیدبک در واقع یک فرایند آموزشی است که در آن مغز خودتنظیمی را فرا میگیرد. در طول آموزش، فعالیت مغز توسط اداره هشیار و ناهشیار توجه کنترل میشود. یادگیری هشیارانه زمانی اتفاق میافتد که فرد در مییابد که چطور سیگنال فیدبک به توجه و وضعیت ذهنی او ارتباط پیدا میکند. در واقع هدف نوروفیدبک آموزش خودتنظیمی به مغز است و سعی دارد به مغز یاد دهد که چگونه خود را تنظیم کند
در نوروفیدبک سنسورهایی که الکترود نامیده میشوند بر روی پوست سر بیمار قرارمیگیرند. این سنسورها فعالیت الکتریکی مغز فرد را ثبت و در غالب امواج مغزی (دراغلب موارد به شکل شبیهسازی شده در قالب یک بازی کامپیوتری یا فیلم ویدئویی) به اونشان میدهند. در این حالت پخش فیلم یا هدایت بازی کامپیوتری بدون استفاده از دست وتنها با امواج مغزی شخص انجام میشود.
به این شکل فرد با دیدن پیشرفت یا توقف بازی و گرفتن پاداش یا از دست دادن امتیاز و یا تغییراتی که در صدا یا پخش فیلم به وجود میآید، پی به شرایط مطلوب یا نامطلوب امواج مغزی خود برده و سعی میکند تا با هدایت بازی یا فیلم، وضعیت تولید امواج مغزی خود را اصلاح کند
نوروفیدبک در واقع یک فرایند آموزشی است که در آن مغز خودتنظیمی را فرا میگیرد. در طول آموزش، فعالیت مغز توسط اداره هشیار و ناهشیار توجه کنترل میشود. یادگیری هشیارانه زمانی اتفاق میافتد که فرد در مییابد که چطور سیگنال فیدبک به توجه و وضعیت ذهنی او ارتباط پیدا میکند.
بنابراین نوروفیدبک به مغز کمک میکند تا یاد بگیرد که چطور خودش را تنظیم ونواقص عملکردی خود را برطرف نماید. لذا هیچگونه دستکاری یا مداخله ماده خارجی وجودندارد که بخواهد عوارض جانبی داشته باشد یا وابستگی ایجاد کند. با نوروفیدبک ماتنها مهارتهای جدیدی را فرا میگیریم، مهارتهایی که ما و مغزمان را بیش از پیشتوانمند میسازد.
۱٫ بیشفعالی/کمبود توجه (ADHD): بیش از هر زمان دیگری، برای درمان ADHD از نوروفیدبک استفاده شده است. ۸۵-۸۰% کودکان مبتلا به ADHD به وسیله نوروفیدبک بهبودی کامل مییابند.
۲٫ اضطراب (Anxiety): بسیاری از متخصصان، بکارگیری نوروفیدبک به منظور درمان اضطراب را یکی از عمدهترین موارد و زمینههای استفاده از نوروفیدبک میدانند. اکثر آنها معتقدند اضطراب یکی از اولین مواردی بود که به نوروفیدبک پاسخ داد. نتایج پژوهشی نشان میدهد که در حدود ۹۰-۸۰% از بیماران اضطرابی با این روش بهبود یافتهاند.
۳٫ ناتوانی یادگیری (Learning Disability)، این اختلالات در سنین دبستان شایع هستند. در درمان این اختلالات، نوروفیدبک تحول بزرگی ایجاد کرده است. در این مورد نوروفیدبک به تنهایی پاسخگوست و نیازی به درمان مکمل ندارد. معمولاً با کامل کردن یک دوره درمانی بهبودی ثابتی حاصل میشود.
۴٫ اختلالات خواب: اولین تغییراتی که مراجعین عموماً بعد از شروع درمان با نوروفیدبک مشاهده میکنند، تغییر و تنظیم خوابشان است. بنابراین میتوان از نوروفیدبک در درمان اختلالات خواب نیز استفاده کرد.
۵٫ صرع، آسیب مغزی و سکته مغزی: در انواع صرع و در مواردی که داروها مؤثر نبودهاند و بیماری بسیار مزمن و غیرقابل کنترل بوده است نوروفیدبک در درمان ۷۰ تا ۹۰% بیماران موفق بوده است.
۶٫ آسیب مغزی : نوروفیدبک سبب بهبود مشکلات ناشی از آسیب و سکته مغزی میشود. از آنجمله میتوان به بهبود در حافظه، سردرد، گیجی و حواسپرتی، سرگیجه، مشکلات تمرکزی، اضطراب، افسردگی، تغییرات خلقی، اختلالات خواب، تحریکپذیری، مشکلات ادراک بینایی و دیسلکسی اشاره کرد.
۷٫ دردهای مزمن و سردردهای میگرنی: درمانگران و پزشکانی که از نوروفیدبک برای درمان دردهای مزمن و سردردهای میگرنی استفاده کردهاند، اعلام کردند که وقوع و شدت حملات میگرن در اکثر موارد با استفاده از این روش کاهش مییابد و حتی از بین میرود.
۸٫ افسردگی: در مورد بیماران مبتلا به افسردگی اساسی که هیچ درمانی برای آنها کارساز نبوده، نوروفیدبک در اغلب موارد بهبوددهنده بوده است.
۹٫ سوءمصرف مواد: مطالعات نشان داده است که در مقایسه با درمانهای موجود برای ترک اعتیاد، درمان با نوروفیدبک از بسیاری از روشهای دیگر موفقتر بوده است. علاوه براین، درمان با این روش وسوسه و ولع فرد را کاهش میدهد و در درازمدت احتمال عود و بازگشت را پایین میآورد.
قسمت عمده یادگیری در سطح ناهشیار اتفاق میافتد، جائیکه مغز تدریجاً میتواند بصورت مستقیم و خودکار سیگنال فیدبک را کنترل کند. مهارتهای جدید که بصورت آگاهانه و نا آگاهانه بدست آمدهاند در طول آموزش درونی میشوند و بطور خودکار به فعالیتهای روزانه فرد منتقل میشوند. این کار درست مانند یادگرفتن رانندگی است. همانطور که رانندگی پس از یادگیری کامل به صورت یک سری اعمال خودکار در میآید و هیچگاه فراموش نمیگردد، مهارتهایی نیز که مغز در طی آموزش نوروفیدبک فرا میگیرد ماندگار خواهند بود.
بنابراین نوروفیدبک به مغز کمک میکند تا یاد بگیرد که چطور خودش را تنظیم و نواقص عملکردی خود را برطرف نماید. لذا هیچگونه دستکاری یا مداخله ماده خارجی وجود ندارد که بخواهد عوارض جانبی داشته باشد یا وابستگی ایجاد کند. با نوروفیدبک ما تنها مهارتهای جدیدی را فرا میگیریم، مهارتهایی که ما و مغزمان را بیش از پیش توانمند میسازد. نوروفیدبک در درمان ADHD نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است که می تواند جهت آموزش کودکان دچارADHD جهت تغییر رفتارشان استفاده شود.